Temyiz İsteminde Bulunan : Gümrük ve Ticaret Bakanlığı adına,

                                                           Mersin Gümrük Müdürlüğü

            Karşı Taraf      :    … Gümrükleme İthalat İhracat Petrol Ürünleri San

                                         Tic.Ltd.Şti.

            Vekili              :    Av. …

            İstemin Özeti  :    Davacı tarafından, adına tescilli 13.1.2009 gün ve 908 sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşya nedeniyle ödenen gümrük ve katma değer vergilerinin, eşyaya ait faturada gösterilen kıymete göre hesaplanan tutardan fazlasının geri verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair Gümrük Müdürlüğü kararına vaki itirazın reddi yolundaki Gümrük Başmüdürlüğü işlemini; olayda; 4458 sayılı Gümrük Kanununun eşyanın gümrük kıymetine ilişkin hükümleri karşısında, kıymeti, eşyanın kıymetinin belirlenmesinde esas alınması olanaklı olmayan, 2007/13 sayılı İthalatta Gözetim Uygulanmasına İlişkin Tebliğde öngörülen birim kıymete göre yükseltilerek beyan edilen eşya nedeniyle ödenen vergilerin, eşyaya ait faturada gösterilen kıymete göre hesaplanan tutardan fazlasının kanunen ödenmemesi gerektiğinin açık olduğu; öte yandan; gümrük vergilerinin geri verilmesinde veya kaldırılmasında, "beyanın bağlayıcılığı" ilkesi geçerli olmadığından, davalı İdarenin bu husustaki itirazının da yerinde görülmediği gerekçesiyle iptal eden Mersin İkinci Vergi Mahkemesinin 22.12.2009 gün ve E:2009/808; K:2009/1653 sayılı kararının; davacının beyanı uyarınca tahakkuk ettirilip tahsil edilen vergilerin geri verilmesinin "beyanın bağlayıcılığı" ilkesine aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

            Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

            Tetkik Hâkimi Abidin İLDEŞ'in Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, mahkeme kararının gümrük vergisine ilişkin hüküm fıkrasının bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmamıştır.

            Mahkeme kararının katma değer vergisine dair hüküm fıkrasına gelince;

            Daha önce indirim konusu edilmiş olması halinde, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 48'inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü karşısında, söz konusu verginin geri verilmesinin mümkün olup olmadığı incelenmeksizin kurulan anılan hüküm fıkrasında isabet görülmemiştir.

            Açıklanan nedenlerle, mahkeme kararının gümrük vergisine ilişkin hüküm fıkrasının onanması; katma değer vergisine dair hüküm fıkrasının ise bozulması gerektiği düşünülmektedir.

            Danıştay Savcısı M. Oğuz ULAŞ'ın Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49'uncu maddesinin 1'inci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.

            Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

            Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

            Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, ithal edilen eşyanın kıymetinin, 2007/13 sayılı İthalatta Gözetim Uygulanmasına İlişkin Tebliğde öngörülen birim kıymete göre yükseltilerek beyan edilmesi üzerine tahakkuk ettirilen ve ödenen gümrük ve katma değer vergilerinin, eşyaya ait faturada gösterilen kıymete göre hesaplanan tutardan fazlasının, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 211'inci maddesi uyarınca geri verilmesi istemiyle yapılan başvurunun, kişilerin kendi beyanlarına itiraz edemeyeceklerinden bahisle reddine dair Gümrük Müdürlüğü kararına vaki itirazın, beyanının bağlayıcı olduğundan söz edilerek reddi yolundaki Gümrük Başmüdürlüğü işleminin, Mahkemece, istemin özeti bölümünde yazılı olan gerekçeyle iptal edildiği anlaşılmıştır.

            Beyan uyarınca tahakkuk ettirilip tahsil edilen vergilerin geri verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair Gümrük Müdürlüğü kararına vaki itirazın, ödenen vergilerin geri verilmesi için, 4458 sayılı Kanunun 211'inci maddesinde aranılan koşulların gerçekleşip gerçekleşmediğinin incelenmesi suretiyle sonuçlandırılması gerekirken, beyanın bağlayıcı olduğundan söz edilerek reddi yolundaki Gümrük Başmüdürlüğü işlemi, geri verilmesi istenilen itiraza konu vergilerin hukuka uygunluğunun dava yoluyla denetlenmesi olanağını ortadan kaldıran ve idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlem tesisidir. Olayda da; dava konusu olan nihai işlem, bu yolda tesis edilen işlemdir. Bu işlem, idarece geri alınmak veya idari yargı yerince iptal edilmek suretiyle Hukuk Düzeninden kaldırılmadıkça, idari prosedürün yeniden işletilmesi ve idari dava hakkının kullanılması olanaklı değildir.

            Bu bakımdan; Mahkemece, dava hakkında, söz konusu işlemin, "beyanın bağlayıcılığı" ilkesinin gümrük vergilerinin geri verilmesi istemlerinde etkisi yönünden hukuka uygun olup olmadığının değerlendirilmesi ve bu değerlendirme sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, 4458 sayılı Kanunun 211'inci maddesinde aranılan koşulların olayda gerçekleşip gerçekleşmediği yönünden inceleme yapılarak hüküm kurulması Yargılama Hukuku kurallarına aykırı olduğundan, verilen kararda isabet görülmemiştir.

            Bu nedenle, temyiz isteminin kabulüne; mahkeme kararının bozulmasına; bozma kararı üzerine, Mahkemece, yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından, bu hususta ayrıca hüküm tesisine gerek bulunmadığına, 23.5.2012 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

            Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, ithal edilen eşyanın kıymetinin, davalı İdarenin uygulamaları nedeniyle 2007/13 sayılı İthalatta Gözetim Uygulanmasına İlişkin Tebliğde öngörülen birim kıymete göre beyan edilmesi üzerine tahakkuk ettirilerek ödenen gümrük ve katma değer vergilerinin, eşyaya ait faturada gösterilen kıymete göre hesaplanan tutardan fazlasının, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 211'inci maddesi uyarınca geri verilmesi istemiyle yapılan başvurunun, beyanının bağlayıcı olduğundan bahisle reddine dair Gümrük Müdürlüğü kararına vaki itirazın da aynı nedenle reddi yolundaki Gümrük Başmüdürlüğü işleminin, Mahkemece, istemin özeti bölümünde yazılı olan gerekçeyle iptal edildiği anlaşılmıştır.

            4458 sayılı Gümrük Kanununun 211'inci maddesinde, kanunen ödenmemeleri gerektiği halde ödenmiş olduğu belirlenen gümrük vergilerinin geri verileceği, kanunen tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde tahakkuk ettirilen gümrük vergilerinin kaldırılacağı hükme bağlanmış olup; aynı Kanunun 242'nci maddesinde, yükümlülerin kendilerine tebliğ edilen gümrük vergilerine yapacakları itirazda izlenecek prosedür düzenlenmiş; beyannamenin tescil edildiği tarihte yürürlükte bulunan 245'inci maddesinin 1'inci fıkrasında ise, yükümlülerin, Gümrük İdaresine verdikleri beyanname ve bu beyanname eki bilgi ve belgeler esas alınmak suretiyle kendileri tarafından hesaplanan gümrük vergilerine itirazda bulunamayacakları hükmüne yer verilmiştir.

            Anılan 242'nci madde uyarınca, yükümlülerce, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri için düzeltme ve/veya itiraz yollarına başvurulabilmesi için de, İdarece kendiliğinden yapılmış bir ek tahakkuk işleminin veya ihtirazi kayıtla verilen gümrük giriş beyannamesine dayalı tahakkukun bulunması gerekmektedir. İhtirazi kayıt, uygulamada, beyanın bağlayıcılığını etkisiz kılmak ve hak arama yollarına başvuru hakkını saklı tutmak amacıyla beyannameye konulan ve beyanın serbest irade ürünü olmadığını gösteren açıklama olarak nitelendirilmektedir.

            Oysa; davacı Şirketin iade istemine dayanak olarak gösterdiği 211'inci maddenin de yer aldığı Gümrük Kanununun 9'uncu kısmının 5'inci bölümü, vergilerin geri verilmesine ayrılmış olup, anılan kısımda, beyanın bağlayıcı olduğu yolunda ya da ödenen vergilerin iadesinin istenebilmesi için beyannameye ihtirazi kayıt konulması gerektiği yolunda bir düzenleme bulunmamaktadır.

            Bu itibarla, yükümlüler tarafından beyan edilen matrah ve oranlar esas alınarak tahakkuk ettirilen vergilerin, Gümrük Kanununun 9'uncu kısmının 5'inci bölümünde yer alan düzenlemeler uyarınca iade istemine konu edilebilmesi için, beyan tarihinde ihtirazi kayıt konulması gerektiğinden söz edilemez.

            Belirtilen hukuki durum karşısında; davacının usulüne uygun olarak yaptığı başvurularına karşılık Gümrük İdarelerince, ortada, kanunen ödenmemesi gereken vergi bulunup bulunmadığı değerlendirilmeksizin, beyanın bağlayıcı olduğu belirtilerek işlem tesis edildiğinden, davacının, kanunun kendisine tanıdığı gümrük vergilerinin geri verilmesine ilişkin yolu usulüne uygun olarak işleterek açtığı davada, gereği gibi işlem tesis etmeyen davalı İdarenin tutumunun davacının mağduriyetine yol açacak şekilde değerlendirilmesinin adalet duygusunu zedeleyeceğinde kuşku bulunmamaktadır.

            Bu bakımdan; mahkemece, gümrük vergilerinin geri verilmesinde veya kaldırılmasında, "beyanın bağlayıcılığı" ilkesinin geçerli olmadığı kabul edilerek, ödenen verginin iadesi için, 211'inci maddede aranan koşulların gerçekleşip gerçekleşmediği yönünden yapılan yargılama sonucunda hüküm kurulmasında isabetsizlik görülmediğinden, temyiz başvurusunun işin esasının incelenmesi suretiyle sonuçlandırılması gerektiği oyuyla Dairemiz kararına katılmıyorum.